Schaliënhoeve - HK Berchem | © 2021

Volg ons ook op
Bewaar samen met ons het heden en verleden van Berchem

Bewaar samen met ons
het heden en verleden van Berchem
Heemkring Berchem
Heemkring Berchem
Heemkring Berchem
Ga naar de inhoud
Geschiedenis van de Schaliënhoeve
In de Middeleeuwen stond er in Berchem een groot heesterbos dat zich uitstrekte van aan het ‘Rooi’-veld tot over de grens met de gemeente Mortsel en liep verder tot aan de grens met Deurne, dus over de huidige spoorwegen heen. Het Berchembos sloot aan bij de bossen van de Luithagen, Te Boelaer en het Luisbekelaer. Het groot heesterbos in Berchem was  eigendom van Hendrik van Berchem en ten zuiden lag van het kasteel. Hij was Heer van Berchem en ook buitenburgemeester van de Stad Antwerpen tussen 1546 en 1576.
 
In 1566, het Wonderjaar waarin ook de Beeldenstorm zou plaatshebben, heeft volgens de officiële verslagen aan Landvoogdes Margaretha van Parma in dit groot Berchems heesterbos de allereerste grote Hagepreek plaatsgevonden waar wel zeker tussen de 4 à 5000 toehoorders aanwezig waren, dit zonder medeweten of toestemming van Hendrik van Berchem.
Hagenpreken  buiten Antwerpen, 14 juni 1566. Calvinistische bijeenkomsten in de  bossen, in de verte de stad Antwerpen.
Op de voorgrond gewapende  calvinistische ordebewakers. Met onderschrift van 8 regels in het Duits. | Frans Hogenberg, Keulen, 1566 - 1570
© Rijksmuseum Nederland | RP-P-OB-78.752
De Schaliënhoeve was zeker niet de enigste hoeve van Berchem. Over de eeuwen heen stonden er vele hoeven langs de oorspronkelijke Helderstraat die liep tussen de Leemstraat (de huidige Gitschotellei) en de Grotesteenweg. De “Helderstraate” vinden we reeds terug op de Caerte Figuratief van 1758. We kunnen de “Schaliënhoeve” dateren rond het midden van de 16de eeuw, rond 1550. Dit blijkt uit het informatief verslag uit 1970 opgemaakt door Dr. Jozef Weyns, beter bekend als bezieler en eerste conservator van het openluchtmuseum van Bokrijk en pionier van de Vlaamse heemkunde.
Eeuwenlang werd deze herenhoeve gebruikt als hoeve in het toen nog landelijke Berchem tot in de jaren 1960. Omdat andere Berchemse hoeven reeds verdwenen waren bij de aanleg van nieuwe straten en de Fruithoflaan en de Schaliënhoeve niet langer bewoond en gebruikt werd, vond het gemeentebestuur toch dat deze hoeve moest geconserveerd worden. In maart 1970 bezocht Dr. Jozef Weyns en maakte 2 dagen later zijn verslag over. Hierop gebaseerd werd de Schaliënhoeve gerestaureerd en opnieuw in gebruik genomen. De voormalige schuur kreeg na renovatie een andere bestemming. Die kreeg een restaurantfunctie samen met de benedenverdieping van het woonstalhuis die dienst zou doen als feestruimte. Als restaurant kende de Schaliënhoeve een aantal namen, zoals Kreeftenhoeve, Ten Carvery en sinds 1999 staat ze bij het grote publiek beter bekend als Restaurant-Brasserie Domein Park West.
De Schaliënhoeve, ook wel Hoeve Verborght genoemd naar de toenmalige bewoners, op 23 januari 1925.
© Heemkring Berchem vzw  |  Collectie Glasnegatieven N°4460
Op 5 oktober 2009 werd de Schaliënhoeve door de Vlaamse Overheid, Agentschap Onroerend Erfgoed geïnventariseerd als vastgesteld bouwkundig erfgoed en als volgt beschreven:  "Gerestaureerde" hoeve met losstaande bestanddelen rond gekasseid erf, heden restaurant. Bakstenen gebouwen opklimmend tot 1619, dixit vroegere bewoonster. Georiënteerd woonstalhuis van zes traveeën onder vernieuwd leien zadeldak; rechthoekige, getraliede ramen en bolkozijnen in vernieuwde witstenen omlijsting met negblokken; poorten van vroeger potstal met houten latei; noordelijke opkamers. Ten oosten bijgebouwen: bakhuis en karrenkot met oude kern, heropgebouwde schuur.

In 1974 kreeg onze heemkundige kring van de gemeente Berchem de beschikking over de zolderverdieping van het woonstalhuis om er zijn collectie Berchemse artefacten in onder te brengen. Deze herbestemming kreeg van de heemkundige kring de benaming Zoldermuseum Schaliënhoeve. In 2014 kreeg het Zoldermuseum een make-over om de collectie beter te kunnen presenteren. In 2017 werd de archiefruimte aangepakt zodat er presentaties of film kunnen vertoond worden en er kan vergaderd worden. We werken ook verder aan de implementatie van de huidige moderne museumvereisten.
Volg ons ook op
Heemkring Berchem vzw
MUSEUM
Heemkundig Zoldermuseum "Schaliënhoeve"
Rooiplein 6 - 2600 Berchem (Domein Park West)
museum@heemkringberchem.be
+32 3 292 51 15
PRESS
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.
© 2018-2021 | Paul Gysen voor Heemkring Berchem
CONTACTS
Heemkring Berchem vzw
Auwersstraat 34 | 2600 Berchem
info@heemkringberchem.be
+32 3 292 51 15

MUSEUM
Heemkundig Zoldermuseum "Schaliënhoeve"
Rooiplein 6 - 2600 Berchem
(Domein Park West)
museum@heemkringberchem.be
+32 3 292 51 15
CONTACT
Heemkring Berchem vzw
Auwersstraat 34 | 2600 Berchem
museum@heemkringberchem.be
+32 3 292 51 15

Heemkring Berchem vzw
Heemkring Berchem vzw
Heemkring Berchem vzw
Heemkring Berchem vzw
CONTACT
Heemkring Berchem vzw
Auwersstraat 34 | 2600 Berchem
info@heemkringberchem.be
+32 3 292 51 15
© 2018-2021 | Paul Gysen voor Heemkring Berchem
Volg ons ook op
E-MAIL ONS
 Heemkring

 Zoldermuseum
Terug naar de inhoud